Cơn sốt trồng sầu riêng ở Tây Nguyên – Nguy cơ chung số phận với hồ tiêu

Những năm trước, hồ tiêu là một trong những cây trồng chủ lực, từng được coi là “vàng đen” tại Tây Nguyên.Nhưng thời gian gần đây, người dân ồ ạt chặt cà phê trồng hồ tiêu khiến nguồn cung vượt cầu dẫn đến giá tiêu rớt thảm hại. Giá tiêu giảm sâu đã khiến nhiều hộ dân ở Tây Nguyên phá cây tiêu để theo phong trào trồng sầu riêng - được mệnh danh là 'cây tiền tỷ'.

Liệu cây sầu riêng có chung số phân với cây hồ tiêu?

Diện tích trồng sầu riêng tăng nhanh

Ở Tây Nguyên, thời gian gần đây, sầu riêng đã trở thành cây trồng được nhiều người quan tâm vì giá liên tục tăng cao. Cũng chính vì thế, không ít người đã tận dụng diện tích trồng xen trong vườn cà phê, điều, hoặc phá bỏ diện tích cây trồng đang có để trồng "cây tiền tỷ".

Riêng tỉnh Lâm Đồng cũng có hàng ngàn ha sầu riêng, trong đó huyện Đạ Huoai được coi là “thủ phủ” với 2.000ha, sản lượng trung bình 9 tấn/ha, chủ yếu trồng những giống cao cấp như Monthong, Ri6, Dona…

Tại tỉnh Đăk Nông, diện tích sầu riêng hơn 1.000ha, trong đó, sầu riêng trồng tại Đắk Mil có diện tích và năng suất vượt trội bởi múi thơm ngon, cơm vàng, hạt lép. Bên cạnh đó, cũng còn rất nhiều cây sầu riêng bà con trồng xen trong vườn cà phê, vườn điều, bơ mà ngành chức năng chưa thống kê được.

Tại các cơ sở kinh doanh cây giống  luôn tấp nập người mua cây giống sầu riêng

Còn tại tỉnh Đăk Lăk hiện có khoảng gần 3.000 ha sầu riêng, tức tăng 300ha so với năm 2016. Cây sầu riêng tập trung chủ yếu tại các huyện Krông Păc, TP Buôn Ma Thuột, Cư M’gar, Ea Kar, Krông Buk, Cư Kuin… Có mặt tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh cây giống tại đường Nguyễn Lương Bằng (TP.Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk), chúng tôi chứng kiến cảnh người mua kẻ bán giống sầu riêng tấp nập. Có người thuê cả xe tải chở hàng ngàn cây giống sầu riêng về nhà trồng.

Theo ghi nhận của chúng tôi, mặc dù giá sầu riêng đang chững lại nhưng vẫn cho lãi cao nên nông dân ở các tỉnh Tây Nguyên vẫn đang hết sức hào hứng với loại cây này. Nguyên nhân là do giá một số mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của các tỉnh Tây Nguyên như cà phê, hồ tiêu, cao su…đang “rớt giá “ mạnh khiến người sản xuất lao đao.

Hậu quả khó lường

Thực tế, việc nông dân tự ý mở rộng diện tích trồng sầu riêng vượt rào quy hoạch sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro.

- Đầu ra bất ổn

Hiện nay, khoảng 70% sản lượng sầu riêng được xuất tươi, theo đường tiểu ngạch qua Trung Quốc. Sầu riêng 2 năm vừa qua có giá là do Trung Quốc nhập hàng mạnh. Chính vì hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc sáng nắng, chiều mưa nên đầu ra của sầu riêng sẽ không ổn định. Bên cạnh đó sầu riêng của Việt Nam còn gặp khó khăn khi phải cạnh tranh với sầu riêng Thái Lan có chất lượng vượt trội so với sầu riêng trong nước.

Việc diện tích sầu riêng ở Tây Nguyên tăng đột biến như hiện nay còn dẫn đến khả năng chỉ vài năm nữa khi diện tích này cho quả thì nguy cơ mất giá sẽ hiện hữu, bởi lúc đó “cung” sẽ gấp bội phần “cầu”.

- Nguy cơ mua phải cây giống kém chất lượng và canh tác không phù hợp

Hiện nay, nhu cầu tăng cao, các nhà ươm cây giống không đủ hàng cung cấp nên nhiều cơ sở kinh doanh đã nhập cây giống từ miền Tây về trồng. Do vùng Tây Nguyên và miền Tây có đặc thù khí hậu, thổ nhưỡng khác nhau nên khi đưa giống sầu riêng miền Tây về trồng ở Tây Nguyên sẽ  khiến cây trồng dễ bị nhiễm sâu bệnh, thiệt hại nặng nề là không tránh khỏi. Do đó bà con nên lựa chọn điểm mua cây giống uy tín, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, chất lượng bảo đảm, tránh tình trạng sau này phải chặt bỏ.

Hàng trăm ha sầu riêng tại huyện Krông Pắk, Đắk Lắk bị chết do dịch bệnh

Bà con cần lưu ý thêm, cây sầu riêng là loại cây khó tính, nhạy cảm với thời tiết, yêu cầu khắt khe về đất, dễ sâu bệnh. Bởi vậy, nếu trồng sầu riêng ở những khu vực đất lâm nghiệp, đất đồi dốc, bà con sẽ phải đối diện với nguy cơ thiếu nước tưới do hạn hán kéo dài như những năm trước. Bà con cần tìm hiểu kỹ xem giống sầu riêng có phù hợp thổ nhưỡng tại địa phương không, trước khi đổ xô vào trồng loại cây này.

Chính vì vậy, bà con cần cân nhắc trước khi trồng. Đừng vì chạy theo lợi nhuận quá cao của cây sầu riêng ở thời điểm hiện tại mà tiến hành phá bỏ các vườn cây đang trồng. Muốn phát triển bền vững, phải chăm lo để từng loại cây trồng có thể phát triển bền vững. Thực tế cho thấy giá cả có thể xuống trong một thời gian, nhưng nếu sản phẩm của bà con có chất lượng tốt, đạt chuẩn, sản phẩm vẫn có đầu ra ổn định và giá sẽ lại lên.

Theo phân tích của chuyên gia Agritech

(Tham khảo: nongnghiep.vn, sggp.org.vn, baodaklak.vn, )